Sporcunun nabzı neden düşüktür? Fiziksel
aktivitenin kardiyo-vasküler (kalp-damar) sistemi üzerine yapmış olduğu
olumlu etki (adaptasyon) nedeniyle sporcunun nabız sayısı düşüktür. Bu
noktada düzenli fiziksel aktivite, sporcuda kalp kasının gelişmesine ve
sol ventrikülün (karıncık) büyümesine neden olur. Bu da beraberinde
kalbin bir seferde vücuda pompaladığı kan miktarının artmasına neden
olmaktadır. Dolayısıyla pompalanan miktar arttığı için, pompalama adedi
azalmış olur.
Nabız maksimum kaça kadar çıkar ? Pratikte
kişinin maksimum nabız sayısı Hollman’a göre 220 sayısından yaşının
çıkartılması ile elde edilir. Burada 220 doğum öncesi çocuğun eristiği
nabız sayısıdır. Örneklersek, 25 yaşındaki bir sporcunun nabız sayısı
yaklaşık 195‘e kadar çıkabilir.
Overtraning (Sürantrenman) nedir ? Süratrenman
daha ziyade psişik olan, antrenman periyodunun genelde sonlarına doğru
oluşan kronik (uzun süreli) bir yorgunluğun ifadesidir. Burada kassal
faktörlerle birlikte, sinirsel ve psişik faktörler de etkilidir.
Sürantrenman belirtileri nelerdir ? Sporcuların
sürantrene durumlarında şu belirtiler görülür: Sporcu huzursuz hale
gelir. Çabuk yorulur. Baş ve sırt ağrılarından şikayet eder. Çok terleme
olur. Nefes darlığı görülür. Düzensiz uyku durumu ortaya çıkar. Yarışma
arzusu azalır. İştah azalır. Kilo kaybı gündeme gelebilir. Sabahları
taşikardi görülür, yani nabız sayısı artar.
Sürantrenman nasıl önlenir ? Burada
antrenör mutlaka spor hekimi ile işbirliği yapmalıdır. Antrenman dozu
iyi ayarlanmalı, öncelikle yoğunluk düşürülmeli, uyku düzene sokulmaya
çalışılmalı, beslenmeye dikkat edilmelidir. Antrenman sezonu sporcu için
cazip şekle getirilmelidir. Arada sırada program dışı izinler verilmeli
veya değişik aktiviteler gündeme getirilmelidir.
Sürantrenman nasıl tedavi edilir ? Burada
en iyi ilaç antrenman sayısı azaltmak, belirli antrenmanları iptal
etmektir. Bununla beraber değişik ortamlarda yürüyüş ve değişik
aktiviteler yapılmalıdır. Mutlaka bir spor hekimi ile işbirliği
yapılmalıdır.
Sigaranın performansa zararı nedir ? Sigara
insan sağlığına verdiği zararların dışında performansı da olumsuz yönde
etkiler. Özellikle dayanıklılık içeren sporlarda, sigaranın zararı ve
performansa olumsuz etkisi daha belirgindir. Sigara içindeki nikotin,
akciğer alveollerinin (hava keselerinin) tam olarak şişmesini sağlayan
surfaktan isimli maddenin salgılanması azaltır. Bu da alveollerin tam
olarak şişmesine ve de oksijen ile çevresindeki kapiller
(kılcaldamarlar) içindeki kanın, birleşme oranını;yani oksijen taşıma
kapasitesini düşürür. Ayrıca, sigara dumanında yüzde 4 oranında bulunan
karbonmonoksit de, hemoglobin ile oksijenden daha kolay birleşebildiği
için kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır. Sigaranın damar sertliği
ve böbrekler üzerinde yıkıcı etkileri de saptanmış gerçeklerdir.
Rejenerasyon (Normale dönme, toparlanma) nedir ? Bir
fiziksel aktivite sırasında organizmanın homeostasis adı verilen iç
dengesi bozulur. Aktivitenin şiddeti ve süresine göre dinlenik durumdaki
organizmanın çeşitli değerleri (kalp vurum sayısı, tansiyon, soluk alma
sayısı, kan ph’sı v. d leri) değişiklikler gösterir. Fiziksel aktivite
bitince de bu değerlerin her biri farklı sürelerde normale yani dinlenik
durumdaki değerlere dönerler. İşte, bu olaya normale dönme, toparlanma
veya rejenerasyon adı verilir. Burada normal süresi yapılan fiziksel
aktivitenin şiddeti ve süresine göre değişir. Ayrıca, dinlenme şekli ve
kondisyon düzeyi de bu süreyi etkiler. Literatürler göstermiştir ki
aktif dinlenme, normale dönme veya toparlanma süresinde kısaltmaktadır.